Jod jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy – aż 80 proc. cennego pierwiastka znajduje się właśnie w tym gruczole. Niedobory jodu są dość powszechne, dlatego w wielu krajach, także w Polsce, wdrożono program profilaktyki jodowej. Od 1997 r. nad Wisłą wprowadzono obowiązek jodowania soli kuchennej, zatem codzienna dieta powinna pokrywać zapotrzebowanie na jod. Do bogatych źródeł jodu należą ryby morskie i owoce morza. (1,2)
Jod w organizmie – profilaktyka jodowa w Polsce (2)
Organizm wykorzystuje jod przede wszystkim do syntezy hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny), które odpowiadają za prawidłowy rozwój i pracę mózgu, układu nerwowego i układu kostnego. Uczestniczą też w procesach wzrostu, dojrzewania komórek oraz przemianach białek, tłuszczów, węglowodanów i witamin. Regulują także ciepłotę ciała. Poza tym jod wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, więc działa ochronnie podczas stanów zapalnych. Więcej o roli jodu w procesach fizjologicznych przeczytasz w serwisie Adamed Expert.
Ludzki organizm nie ma zdolności magazynowania jodu, dlatego tak ważna jest prawidłowa podaż pierwiastka w diecie. Co prawda, pewne ilości mikroelementu mogą pochodzić z powietrza, skąd absorbują je układ oddechowy i skóra.
Profilaktykę jodową prowadzi się w wielu krajach na świecie – to element zapobiegania różnorodnym chorobom tarczycy. W Polsce od 1997 r. istnieje obowiązek dodawania jodu do soli kuchennej (2,3 ± 0,77 mg na 100 g soli). Pamiętaj jednak, że nie należy bardziej dosalać potraw, by w ten sposób podnieść podaż jodu. Sól kuchenna może zwiększać ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze i choroby serca.
Według zaleceń WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), wyższe zapotrzebowanie na jod występuje u kobiet w ciąży i matek karmiących, co jest wskazaniem do suplementacji pierwiastka oraz dodatkowego wzbogacania diety w produkty zawierające dużą dawkę jodu, jak ryby morskie, mleko, owoce morza, warzywa i owoce oraz wody mineralne o stężeniu jodków 100–200 µg/l.
Jak wzbogacić dietę w jod?
Do najbogatszych źródeł jodu należą ryby morskie i owoce morza, w tym: dorsz, mintaj, halibut, płastuga, makrela, tuńczyk oraz małże i ostrygi (1). Duże ilości cennego pierwiastka znajdziesz też w mleku i produktach mlecznych (np. serach brie, twarogach, jogurtach), pewną dawkę mikroelementu zawierają warzywa i owoce (brokuły, szpinak, groszek zielony, pomidory, banany, jabłka) oraz produkty zbożowe (płatki owsiane, chleb żytni, płatki kukurydziane). (2)
Wiesz, że niektóre substancje i produkty mogą jednak zaburzać wchłanianie jodu? Zalicza się do nich np. kalafior, kapustę, rzodkiew, proso. Warto pamiętać, że zapotrzebowanie na jod zwiększa również palenie tytoniu – zatem to kolejny argument, by rzucić palenie. (3)
Nie można jednak dostarczać organizmowi zbyt dużych ilości jodu, ponieważ nadmierna podaż pierwiastka nie służy zdrowiu. Czasem prowadzi do ślinotoku, podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych lub dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, jak wymioty, biegunki. U niektórych osób nadpodaż jodu powoduje nadczynność tarczycy i wola, a nawet choroby nowotworowe. Bardzo duże ilości mikroelementu przyczyniają się do białkomoczu i nieprawidłowości w pracy serca. (2)
1. Wnęk D. Dieta w niedoczynności tarczycy. http://dieta.mp.pl/diety/diety_w_chorobach/124437,dieta-w-niedoczynnosci-tarczycy Data dostępu: 2.12.2016
2. Przygoda B. Jod. http://dieta.mp.pl/zasady/show.html?id=74618 Data dostępu: 2.12.2016
3. Cichocka A. Dieta przy niedoczynności tarczycy. http://dieta.mp.pl/lista/77606,dieta-przy-niedoczynnosci-tarczycy Data dostępu: 2.12.2016
