Osoby chorujące na cukrzycę oraz kobiety w ciąży z pewnością słyszały o badaniu nazywanym krzywą cukrową. Inne nazwy dla tej metody diagnostycznej to: krzywa glikemiczna lub doustny test tolerancji glukozy (OGTT).
Co kryje się pod tymi tajemniczo brzmiącymi nazwami i w jakich sytuacjach przydatne jest to proste, a wciąż niedoceniane badanie?
Nie zawsze podwyższony poziom glukozy oznacza cukrzyc
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej pod postacią hiperglikemii, czyli podwyższonego stężenia glukozy w osoczu, obejmują trzy stany: cukrzycę, nieprawidłową glikemię na czczo oraz nieprawidłową tolerancję glukozy. Te dwa ostatnie należą do tzw. stanów przedcukrzycowych. Wspomniany doustny test tolerancji glukozy znajduje zastosowanie w diagnostyce wszystkich powyższych schorzeń.
Krzywa cukrowa pozwala prawidłowo zdiagnozować stan hiperglikemii
Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy polegają na pobraniu krwi do oznaczenia stężenia glukozy na czczo. Jeśli wynik takiego badania przekracza normę, a więc jest większy od 99 mg/dl (5,5 mmol/l), to jest to sygnał, że nasza gospodarka węglowodanowa nie funkcjonuje prawidłowo. Dalsze ścieżki diagnostyczne są dwie. Przy wartości przekraczającej 125 mg/dl (6,9 mmol/l) konieczne jest powtórzenie badania i jeśli druga wartość ponownie przekracza 125 mg/dl (6,9 mmol/l), rozpoznawana jest cukrzyca. Kiedy natomiast drugi wynik jest mniejszy od tej wartości, pacjent kierowany jest na wykonanie krzywej cukrowej. Podobnie, na badanie krzywej cukrowej, powinni udać się pacjenci, u których pierwsze badanie przesiewowe wskazuje wynik mieszczący się w przedziale 100-125 mg/dl (5,5-6,9 mmol/l). Po przeprowadzeniu doustnego testu tolerancji glukozy, jeśli pomiar stężenia glukozy w 120. minucie testu przekracza 200 mg/dl (11,1 mmol/l) rozpoznawana jest cukrzyca, jeśli mieści się w przedziale 140-200 mg/dl (7,8-11,1 mmol/l) diagnozuje się nieprawidłową tolerancję glukozy, zaś jeśli wynik testu jest prawidłowy, czyli mniejszy od 140 mg/dl (7,8 mmol/l), mamy do czynienia z nieprawidłową glikemią na czczo. Więcej informacji o tym badaniu krzywej cukrowej znajdziesz na stronie: http://oddajcukier.pl/#!/slownik-pojec
OGTT jest obowiązkowe w ciąży
Ciąża jest szczególnym stanem, który może predysponować do wystąpienia cukrzycy. Ponieważ choroba ta często nie daje żadnych objawów, a stan hiperglikemii jest niebezpieczny dla rozwijającego się dziecka, kobiety w ciąży obowiązkowo poddawane są diagnostyce. Już podczas pierwszej wizyty u ginekologa powinno być oznaczone stężenie glukozy na czczo, a w przypadku nieprawidłowego wyniku tego badania lub niezależnie od niego, jeśli kobieta należy do grupy ryzyka, przeprowadza się doustny test tolerancji glukozy. Grupę ryzyka wyznaczają następujące czynniki: ciąża po 35. roku życia, urodzenie uprzednio dziecka ważącego powyżej 4 kg, urodzenie dziecka z wadą rozwojową, zgodny wewnątrzmaciczne, nadciśnienie tętnicze, nadwaga lub otyłość, dodatni wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy typu 2, występowanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach, wielorództwo oraz zespół policystycznych jajników. Jeśli wszystkie wyniki badań są w normie i kobieta jest zdrowa, badanie krzywej cukrowej przeprowadza się między 24. a 28. tygodniem ciąży, ponieważ to właśnie wtedy zachodzą w organizmie kobiety intensywne zmiany hormonalne, odpowiedzialne za pojawienie się cukrzycy. Normy dla rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyniku OGTT są bardziej rygorystyczne i chorobę stwierdza się, gdy stężenie glukozy na czczo jest większe lub równe 92 mg/dl (5,1 mmol/l) lub w 60. minucie testu wynik jest większy lub równy 180 mg/dl (10 mmol/l) lub w 120. minucie testu pomiar jest większy lub równy 153 mg/dl (8,5 mmol/l). Każde stwierdzenie nieprawidłowości dotyczące gospodarki węglowodanowej w ciąży wymaga natychmiastowego leczenia.
Badanie krzywej cukrowej wymaga przygotowania
Choć doustny test tolerancji glukozy jest badaniem prostym i mało inwazyjnym, wymaga odpowiedniego przygotowania i zachowania szczególnych warunków podczas badania, aby był wiarygodny. Przede wszystkim do badania trzeba przyjść na czczo, wypoczętym i po przespanej nocy. Należy także zaopatrzyć się w dostępny w aptekach preparat 75g glukozy, który w dniu badania zostanie rozpuszczony przez personel medyczny w 200-300ml wody. Tak przygotowany roztwór trzeba wypić w ciągu 5 minut i jest to prawdopodobnie najbardziej nieprzyjemny moment badania, ponieważ wielu pacjentom w tym czasie towarzyszą nudności. Następnie trzeba uzbroić się w cierpliwość i spokojnie czekać przez dwie godziny nie wykonując żadnej aktywności fizycznej, w tym również spacerowania. Krew do oznaczenia stężenia glukozy pobiera się na czczo i w 120. minucie testu, a w przypadku kobiet w ciąży dodatkowo w 60. minucie.
Badanie krzywej cukrowej dostarcza cennych informacji dotyczących stanu gospodarki węglowodanowej organizmu. Choć przez wielu niedoceniane, bądź odrzucane z uwagi na nieprzyjemne doznania mogące pojawić przy spożywaniu 75g glukozy, niejednokrotnie jest ono niezbędne do postawienia prawidłowej diagnozy i podjęcia decyzji, co do dalszego postępowania. Pozostaje więc nadzieja, że pomimo uciążliwości, pacjenci coraz chętniej będą korzystać z możliwości diagnostycznych, jakie niesie ze sobą wyznaczanie krzywej cukrowej.
